Naar verwachting zullen dit jaar ruim één op de zes gemeenteambtenaren met pensioen gaan. De uitstroom van ambtenaren zal de aankomende jaren tenminste tot 2020 blijven aanhouden. Waar eerder werd gevreesd dat deze uitstroom van ervaren ambtenaren tot een reductie van kwaliteit zou leiden, lijkt de afgelopen jaren juist een behoefte naar een ander soort ambtenaar te zijn ontstaan. Hierbij speelt het aantrekken van jonge, talentvolle young professionals een grote rol.[1] Op dit moment is ongeveer 11% van de werknemers[2] binnen gemeenten jonger dan 35 jaar. Hoe kan het dat er zo weinig young professionals actief zijn in gemeenteland en wat zou kunnen zorgen voor aantrekking van deze doelgroep?
Onbekend maakt …..
Gemeenten geven al jaren aan meer jonge werknemers in dienst te willen. In 2014 sloten vakbonden en werkgevers het Generatiepact, waarbij oudere ambtenaren, boven de 50 of 60 jaar, minder kunnen gaan werken om jonge werknemers werk te laten overnemen.[3] In een aantal gemeenten, zoals de gemeente Den Haag, heeft deze inzet op verjonging duidelijk zichtbaar effect gehad. Toch bleek na twee jaar de ambitie om 1500 nieuwe jonge ambtenaren aan te trekken niet te zijn gelukt.[4] De belemmeringen die gemeenten ervaren bij het werven van jongeren zijn onder andere te wijten aan het ontbreken van passende vacatures, onvoldoende werkervaring en onvoldoende bekendheid onder jongeren met de gemeente als werkgever. Een andere belangrijke reden is de invulling van vacatures met externe kandidaten. Voornamelijk de decentralisatie in het sociale domein heeft gezorgd voor een toename in omvang van externe inhuur.[5] Hiernaast bestaat er onwetendheid onder jongeren over de mogelijkheden binnen gemeenten door een verouderd imago en een hiërarchisch en vergrijsd beeld van de ambtelijke overheid.[6]
De kunst van het verleiden
Een zinvolle bijdrage kunnen leveren, effect hebben op de maatschappij en intellectuele uitdaging blijken voor jongeren voornamelijk belangrijk te zijn voor een gemeentelijke carrière. Gemeenten zouden er daarom goed aan doen een innovatieve, ondernemende organisatiecultuur te creëren.[7] Gemeenten moeten als het ware verleid worden om te investeren in jong talent. Jonge mensen brengen een nieuwe manier van werken mee. Hierdoor ontstaat veel ruimte voor innovatie. Dit zou kunnen leiden tot meer efficiency bij het oplossen van complexe problemen.[8]
Binden en behouden
Even zo belangrijk binnen dit thema is de vraag hoe gemeenten jonge ambtenaren aan zich kunnen binden en behouden. Uit onderzoek is gebleken dat jonge ambtenaren onder andere vertrekken doordat ze te weinig uitdaging vinden in hun werk, omdat ze zijn uitgekeken op het takenpakket of onvoldoende loopbaanmogelijkheden zien.[9] Zowel door gemeenten zelf als door externe partijen zijn in dit licht jongerennetwerken opgezet, met als doel het talent van deze groep ambtenaren te behouden, de organisatie te verbeteren en aantrekkelijk te maken en houden voor jonge generaties.[10] Een goed, doordacht strategisch personeelsbeleid met ruimte voor nieuwe initiatieven zou kunnen zorgen voor het vasthouden van jonge ambtenaren. Hierbij moet de focus vooral worden gelegd op ruimte voor flexibiliteit, meer ondernemerschap en meer ruimte voor ontwikkeling.[11]
Bronvermelding
[1] http://www.binnenlandsbestuur.nl/ambtenaar-en-carriere/nieuws/uittocht-oude-ambtenaar-piekt-in-2018.9546178.lynkx.
[2] Gebaseerd op cijfers uit 2016: https://www.gemeente.nu/bestuur/organisatie/ambtenaar-wordt-steeds-ouder/.
[3] https://nos.nl/op3/artikel/2112454-ambitie-mislukt-jongeren-komen-niet-aan-de-bak-bij-gemeenten.html
[4] https://www.gemeente.nu/loopbaan/mobiliteit/345-oudere-ambtenaren-schuiven-op-voor-jongeren/
[5] http://www.binnenlandsbestuur.nl/ambtenaar-en-carriere/nieuws/jongere-komt-er-amper-in-bij-gemeente.9539206.lynkx?pageStart7=21.
[6] https://www.intermediair.nl/vakgebieden/overheid/waarom-zou-je-als-jongere-bij-de-overheid-gaan-werken
[7] https://www.gemeente.nu/loopbaan/jongeren-werven-gemeenten-benadruk-maatschappelijke-impact/.
[8] Zie voetnoot 6.
[9] https://www.nu.nl/werk-en-prive/2666064/instroom-jonge-ambtenaren-flink-gedaald.html
[11] Zie voetnoot 6.